Zamek w Szreńsku

Zamieszkujące tereny dzisiejszej Warmii plemiona pruskie przez całe średniowiecze urządzały łupieżcze wyprawy na Mazowsze. W obawie przed nimi wzniesione zostały drewniano-ziemne obronne grody. Jedną z takich strażnic strzegącej północnej granicy Mazowsza był Szreńsk. Wzniesiony na mokradłach otoczony był fosami zasilanymi wodą z pobliskich rzek Przypalenicy i Mławki.

W pierwszej połowie XVI wieku na miejscu grodu zbudowany został murowany późnogotycki zamek. Jego fundatorem był wojewoda płocki Feliks Szreński herbu Dołęga. Ceglane mury zostały wzniesione na koronie wałów grodziska przez co plan założenia był zbliżony do owalu. Zamek składał się z domu głównego usytuowanego przy murze północnym oraz drugiego nieco mniejszego budynku przy murze południowym. Wjazd prowadził od zachodu przez zwodzony most i wysuniętą przed lico murów wieżę bramną. Naprzeciwko bramy przy murze wschodnim znajdował się budynek mieszczący zapewne zamkową kaplicę. Na obwodzie murów znajdowały się cztery niewielkie cylindryczne baszty łupniowe. W późniejszym czasie pomiędzy zamkiem a leżącym na wschód od niego miastem powstało podgrodzie przekształcone następnie w podzamcze.

Po Szreńskich miasto i zamek są w posiadaniu Noskowskich Bielińskich Podoskich. Niestety „potop szwedzki” oraz kolejne przetaczające się przez Polskę w XVII wieku wojny powodują upadek zamku. Wprawdzie kolejny właściciel Stopkowski około roku 1752 podjął prace przy jego odbudowie ale nie przywrócił mu dawnej świetności.

W czasie Konfederacji Barskiej częściowo zrujnowany zamek stanowił schronienie dla konfederatów. W następnych latach obiekt szybko niszczeje zamieniając się w ruinę. Ostatecznie w XIX wieku został opuszczony i rozebrany. Uzyskany materiał wykorzystano do budowy klasycystycznego dworu.

Do naszych czasów z zamku pozostały jedynie fundamenty.