Zamek w Inowrocławiu

Bogactwo i swój rozwój Inowrocław zawdzięcza soli. Jej naturalne źródła przyciągnęły osadników którzy dali początek miastu. W średniowieczu sól była towarem bardzo drogim a jej produkcja i handel dostarczały niemałych zysków. Jednakże wszystko co związane z solą było zmonopolizowane przez króla i to głównie monarcha czerpał korzyści ze sprzedaży tego cennego surowca.

Po rozbiciu dzielnicowym dokonanym przez króla Bolesław Krzywoustego w roku 1138 Kujawy i Mazowsze otrzymał jego syn Bolesław Kędzierzawy.  W wyniku kolejnych podziałów w roku 1231 władcą Kujaw zostaje syn Konrada Mazowieckiego Kazimierz. Obiera on sobie Inowrocław na stolicę swojego księstwa dzięki czemu wzrasta pozycja miasta. Kazimierz sprzymierza się z Piastami śląskimi Henrykiem Brodatym i jego synem Henrykiem Pobożnym. Przypieczętowaniem sojuszu jest zawarty w 1239 ślub z córką Henryka Pobożnego Konstancją.  Pobyt księcia na Śląsku wywarł duży wpływ na jego poczynania. Po powrocie do Inowrocławia przystąpił do budowy okazałej siedziby wzorowanej na wrocławskim pallatium Henryka Brodatego. Niestety obecnie niemożliwe jest odtworzenie wyglądu książęcego zamku. Część historyków uważa że była to prostokątna budowla o grubych ceglanych murach wzniesiona na kamiennym fundamencie.  Obronę zapewniała wolno stojąca wieża i drewniano-ziemne obwałowania.

Sprowadzenie do Polski Krzyżaków i powstanie państwa zakonnego spowodowało że Inowrocław znalazł się na pograniczu. Z jednej strony sprzyjało to rozwojowi handlu z drugiej jednak strony zwiększało zagrożenie na wypadek nieuchronnie zbliżającego się  konfliktu zbrojnego. Prawdopodobnie to było przyczyną otoczenia miasta ceglanymi murami obronnymi. Wzmocniony zapewne wtedy został także zamek który znalazł się w narożniku  murów miejskich. Trudno powiedzieć czy od miasta oddzielała go fosa choć późniejsze lustracje wspominają o zwodzonym moście. W roku 1327 król Władysław Łokietek włącza Kujawy do Korony. Inowrocław przestaje być stolica udzielnego księstwa a zamek staje się odtąd siedzibą starosty.

W roku 1337 król Ludwik Węgierski oddaje w lenno księciu Władysławowi Opolczykowi część Kujaw z Inowrocławiem. Jego nieprzychylna Polsce polityka i układy z Krzyżakami spowodowały że Władysław Jagiełło obsadził kujawskie zamki królewskimi wojskami. Po zwycięskich wojnach Polski z Zakonem Krzyżackim w XV wieku militarne znaczenie Inowrocławia zmalało.

W połowie XVI wieku ówczesny starosta inowrocławski dokonał własnym kosztem remontu i modernizacji mocno zdewastowanego zamku. Główny budynek mieszkalny zwany „wielką kamienicą” podwyższono o jedno piętro i zwieńczono renesansową attyką. Przebudowie uległa brama wjazdowa którą zaopatrzono w nowy most zwodzony z przeciwwagą. Natomiast zamkowe mury przystosowano do użycia ręcznej broni palnej.

Kres świetności dawnej książęcej siedziby to czasy „potopu”. Spustoszony przez Szwedów zamek został opuszczony a księgi grodzkie przeniesiono do ratusza. Przemarsze obcych wojsk oraz wojna północna dopełniły dzieła zniszczenia. Na początku XIX wieku zamkowe ruiny uległy całkowitej rozbiórce.

Do naszych czasów nie zachowały się żadne widoczne fragmenty murów zamku a spoczywające pod ziemią fundamenty w sąsiedztwie gmachu poczty czekają na dokładne rozpoznanie archeologiczne.