Zamek w Stopnicy
Początki królewskiej wsi Stopnicy sięgają przełomu XI i XII wieku. Historycy zaliczają ją do jednej z najstarszych miejscowości ziemi sandomierskiej. Prawdopodobnie w XIII wieku posiadał tu swój dwór książę Bolesław Wstydliwy. W roku 1360 król Kazimierz Wielki nadał Stopnicy prawa miejskie tzw. średzkie.
Kazimierz Wielki był również fundatorem budowy murowanego zamku który powstał około roku 1360. Brak dokładnych badań uniemożliwia odtworzenie jego pierwotnego wyglądu oraz późniejszych zmian. Pochodząca z początku XVII wieku lustracja wspomina o kamiennym podpiwniczonym budynku otoczonym parkanem. Zapewne późniejsze modernizacje spowodowały wtopienie go w bryłę jednej z zamkowych oficyn. Bardzo popularne w dawnej Rzeczpospolitej zastawiane dóbr królewskich spowodowało że z rezydencji królewskiej stopnicki zamek stał się siedzibą starostów. W roku 1531 starostwo stopnickie objął Marcin Zborowski. Prawdopodobnie w połowie XVI wieku miała miejsce rozbudowa założenia. Powstał nowy piętrowy podpiwniczony budynek na planie o wymiarach 17,7×40,8m. Prawdopodobnie naprzeciw niego wzniesiony został drugi budynek, drewniany na kamiennym fundamencie.
Podczas najazdu szwedzkiego w latach 1655-60 zniszczona jak wiele innych polskich miast i zamków została również Stopnica. W roku 1661 ówczesny starosta stopnicki Jan Klemens Branicki odbudował zrujnowany zamek w stylu włoskim. Kolejna przebudowa zamku miała miejsce w roku 1783. Jej autorem był generał wielkopolski Eliasz Wodziki. W wyniku przeprowadzonych prac obiekt został powiększony i przekształcony w pałac z dwiema oficynami.
Podczas działań wojennych w roku 1944 budynek spłonął. Zniszczony został dach i pierwsze piętro, zawaliły się sklepienia w części północnej i wschodniej. W roku 1958 władze gminy podjęły uchwałę o remoncie i adaptacji obiektu z przeznaczeniem na cele użytkowe. Przeprowadzone prace przekształciły go w bezstylowy parterowy budynek. W roku 2009 przy pomocy funduszy unijnych rozpoczęto odbudowę mocno zaniedbanego obiektu, który kilka lat wcześniej gmina odkupiła od upadającej spółdzielni ogrodniczej. Prace remontowe zostały ukończone w grudniu 2010. Odbudowano zniszczone w czasie wojny piętro, dobudowano poddasze. Zamek w Stopnicy przeznaczono na siedzibę Gminnego Centrum Kultury. Na parterze powstała sala widowiskowa oraz pomieszczenia ekspozycyjne, w którym będą prezentowane zbiory regionalne oraz eksponaty wypożyczone z Muzeum Narodowego w Kielcach. Na piętrze umieszczono bibliotekę oraz salę multimedialną. Na poddaszu zaprojektowano dwie sale klubowe oraz pokoje gościnne. W piwnicach funkcjonować będzie kawiarnia. Wokół zamku odtworzony ma zostać park w stylu włoskim.
