Wieża obronna w Dubiu
Na zachód od wsi Dubie na wzgórzu o nazwie „Zamczysko” znajdują się pozostałości murowanej budowli. Wszystko wskazuje, że są to relikty wzniesionej w średniowieczu wieży. Bez dokładnych badań trudno jednoznacznie powiedzieć, czy była to wieża obronno-mieszkalna, czy też może wieża obronna siedziby rycerskiej. Budowla została wzniesiona w miejscu o naturalnych walorach obronnych. Wzgórze, na którym została usytuowana to wąski cypel wysoczyzny doliny rzeki Racławki o stromych zboczach. Wieża znajdowała się na jego skraju o długości około 100 m odciętym głębokim rowem, być może sztucznie powiększonym.
Południowa część wzgórza ma formę rozległego majdanu w kształcie wydłużonego trójkąta od zachodu ograniczonego skalnym urwiskiem. Majdan otaczał wyraźnie jeszcze dzisiaj widoczny ziemny wał być może wzmocniony częstokołem. Położenie wieży na północnym obrzeżu majdanu na skraju fosy-rowu wskazuje, że jej zadaniem była ochrona całego założenia od strony największego zagrożenia. Dzięki zachowanym fundamentom wiadomo, że wieża była czworoboczna o wymiarach 4,7 x 6,4 m wsparta w narożach przyporami, a do jej budowy użyto łamanego kamienia dolomitowego.
Brak informacji o wieży w Dubiu w źródłach pisanych może świadczyć, że była użytkowana bardzo krótko albo, że jej budowa nie została ukończona. Trudno też jednoznacznie stwierdzić, kto był fundatorem budowli. Mimo że pierwsze wzmianki o wsi Dubie pojawiają się już w roku 1270, w późniejszym jednak okresie miejscowość była w posiadaniu wielu rodów. Jednak, aby podołać finansowo budowie takiego obiektu obronnego, trzeba było w tamtym czasie dysponować sporym majątkiem. Spośród właścicieli wsi Dubie chyba tylko przedstawicieli rodu Toporczyków stać było na takie przedsięwzięcie. Fundatorami mogli więc być chorąży krakowski Żegota lub jego brat Śmił z Dubia i Pisar zwany Dubskim. Przyjmując, że był nim jeden z nich budowa wieży miała miejsce zapewne w pierwszych latach XV wieku.
Wieża obronna w Dubiu to pośród licznych obronnych budowli Jury Krakowsko-Częstochowskiej obiekt bardzo mało znany. Trudny do odnalezienia w terenie, a i okoliczni mieszkańcy nic nie wiedzą na jego temat. Mimo że relikty murów przykryte są ziemią zarys fundamentów wieży jest dobrze widoczny. Osobiście miałem sporą satysfakcję, że udało mi się w terenie odnaleźć pozostałości wieży. Z pewnością tylko badania archeologiczne będą mogły dostarczyć nowych informacji i poszerzyć naszą wiedzę o tym zapomnianym obiekcie. Uważam, że po odpowiednim oznakowaniu i zabezpieczeniu ruin ten uroczy zakątek Jury zyskałby nową atrakcję turystyczną.
