Zamek w Rydzynie

Około roku 1395 Jan z Czirniny przeniósł się z czeskiego wówczas Śląska do Wielkopolski. Jako pierwszą nabył wieś Dąbcze w powiecie kościańskim. Po kilku latach skupił w swych rękach na zachodnich kresach Rzeczpospolitej potężny szmat ziemi sięgający do granic rodzinnej Czirniny na Śląsku. Trudno obecnie ustalić kiedy wszedł w posiadanie Rydzyny ale to właśnie tu zbudował swoją główną siedzibę.

Uważa się że to Jan piastujący urząd starosty międzyrzeckiego wzniósł pierwotny obronny zamek. Zachowane fragmenty starych murów dochodzące do 5 metrów grubości świadczą o jego warownym charakterze. Wzniesiony na planie prostokąta składał się z południowego domu głównego oraz wschodniego skrzydła gospodarczego i muru obwodowego. Wjazd prowadził od północy przez wysuniętą wieżę bramną o rzucie kwadratu. Dodatkowym walorem obronnym było samo położenie zamku. Zbudowany został w dolinie rzeki Wyrycz na niewielkiej kępie pośród mokradeł.

Rydzyna w rękach potomków Jana którzy przyjęli nazwisko Rydzyńscy pozostawała do wieku XVII. Pod koniec wieku dokonując planowych wykupów  Rafał Leszczyński wojewoda łęczycki i starosta generalny wielkopolski  stał się właścicielem klucza rydzyńskiego i miasta Rydzyny. W miejscu zniszczonego podczas „potopu” zamku wzniósł nowa okazałą magnacką rezydencję. Zbudowana w stylu baroku składała się z czterech skrzydeł z wieżami alkierzowymi w narożach otaczających wewnętrzny dziedziniec. Zamek  posiadał dwa wejścia. Główny wjazd był w skrzydle zachodnim. Sień z dwoma sklepionymi wejściami prowadziła na dziedziniec przez owalny przedsionek. Drugie mniejsze wejście znajdowało się w skrzydle północnym.

W roku 1703 właścicielem Rydzyny zostaje Stanisław Leszczyński. Koronowany na króla Polski prowadzi wojnę z Saksonią pozostając często poza granicami Rzeczpospolitej. W roku 1707 oddział wojsk rosyjskich najeżdża Rydzynę paląc miasto. Pożar przenosi się na zamek niszcząc skrzydła zachodnie i południowe. Przez wiele lat rezydencja w połowie zrujnowana jest pozbawiona opieki. W roku 1736 Stanisław Leszczyński podpisuje swą abdykację. Pozostawiony w Wielkopolsce majątek przejmuje minister na dworze Augusta III saskiego Józef Sułkowski.

Nowy właściciel dokonuje przebudowy rezydencji. W pierwszej jednak kolejności odbudowano zniszczone przez pożar skrzydła południowe i zachodnie. Dalsze prace miały na celu powiększenie dotychczasowego gmachu. Pośrodku skrzydła północnego dobudowano wielką klatkę schodową z portalem a od strony parku wzniesiono schodkowy taras. Jednocześnie odnowiono i ujednolicono zamkową elewację. Po śmierci ostatniego ordynata Antoniego Sułkowskiego w roku 1909 dobra staja się własnością Pruskiego Kolegium Szkolnego.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości dobra ordynacji jako spadkobierca Komisji Edukacyjnej przejmuje Ministerstwo Wyznań i Oświecenia Publicznego. Po pracach adaptacyjnych w roku 1918 otwarte zostaje gimnazjum z internatem które funkcjonuje do wybuchu wojny. W czasie okupacji zamek jest wykorzystywany jako szkoła dla młodzieży Hitleljugend.  W roku 1945 w zajętym prze wojska radzieckie zamku wybucha pożar który doszczętnie niszczy zabytkowe wnętrza. Pierwsze prace zabezpieczające niszczejącą ruinę zastają przeprowadzono dopiero w latach 50-tych XX wieku. W roku 1970 zamek wraz z parkiem został przekazany w dzierżawę Stowarzyszeniu Inżynierów i Techników Mechaników Polskich. Po odbudowie obiekt zaadaptowano na ośrodek szkoleniowy i  hotel.

Obecnie rydzyński zamek to czterokondygnacyjna  budowla  o formie czworoboku z narożnymi wieżyczkami alkierzowymi otoczona zadbanym parkiem. Obiekt zaliczany jest od najwspanialszych rezydencji magnackich przez wielu uznawany za perłę polskiego baroku.