Zamek w Ornecie

Początki Ornety sięgają wczesnego średniowiecza. Już wówczas na skraju wzgórza położonego nad rzeką Drwęcą istniała pruska osada. Po zajęciu tych ziem przez Zakon Krzyżacki stały się one własnością biskupa warmińskiego. Na początku XIV wieku biskup Eberhard z Nysy na płn-zach skraju wzgórza wzniósł zamek. Sąsiadował on z lokowanym na prawie chełmińskim w roku 1308 miastem. Zamek powstał na planie zbliżonym do trapezu. Trzykondygnacyjny budynek mieszkalny był siedzibą burgrabiego. Mieściły się tam także kaplica i aula.  Otaczający dziedziniec mur obwodowy wzmacniały trzy baszty. Wjazd do zamku prowadził od strony miasta.

Na krótko, bo w latach 1341-49 zamek w Ornecie był główną siedziba biskupstwa warmińskiego. Urzędował w nim wówczas biskup Herman z Pragi. Później był on rezydencją zarządcy dóbr kościelnych zwanego komornikiem. W roku 1454 mieszczanie Ornety opowiedzieli się po stronie Związku Pruskiego. Zajęli zamek biskupi i splądrowali go. Rok później zamek próbował zająć komtur Henryk von Plauen jednak nie udało mu się pokonać obrońców pod dowództwem Jana Koldy. Na mocy pokoju toruńskiego z 1466 miasto wraz całą Warmią weszło w skład Korony Królestwa Polskiego. W roku 1520 Ornetę zajęły wojska pod dowództwem wielkiego mistrza krzyżackiego Albrechta Hohenzollerna.

W latach 1604-21biskup Szymon Rudnicki przebudował zamek. W czasie „potopu” szwedzkiego Ornetę zajął elektor brandenburski Fryderyk Wilhelm. Kolejna przebudowa zamku po zniszczeniach dokonanych przez Szwedów w czasie wojny północnej miała miejsce w latach 1712-23. Jej inicjatorem był biskup Teodor Andrzej Potocki. Wzniesiony został wówczas nowy barokowy dom. Dalszej barokowej rozbudowy zamku dokonał kolejny  biskup Krzysztof Szembek.

Po I rozbiorze Polski w roku 1772 Orneta znalazła się w zaborze pruskim. W roku 1806 zaborcy rozebrali grożące zawaleniem zamkowe mury. Pod koniec XIX wieku na fundamentach dawnej biskupiej siedziby wzniesiono szkołę.

Obecnie jedynymi pozostałościami średniowiecznego zamku są szkolne piwnice.