Zamek w Szczecinku

Już we wczesnym średniowieczu na wyspie jeziora Trzesieka w miejscu późniejszego zamku, znajdował się obronny gród. Strzegł on ważnego szlaku handlowego zwanego „solnym”, prowadzącego z Kołobrzegu na Kujawy i do Wielkopolski. W roku 1295 kasztelania białogardzka ze Szczecinkiem włączona została do księstwa wołogoskiego. Ówczesny książę wołogoski Warcisław IV chcąc przeciwstawić się ekspansji Brandenburgii i Zakonu Krzyżackiego, postanowił wzmocnić płd-wsch rubieże swego księstwa. Około roku 1310 umocnił gród na wyspie wznosząc tam dla siebie budynek mieszkalny. Na północ od grodu, na przesmyku między dwoma jeziorami lokował na prawie lubeckim miasto nazwane Nowy Szczecin.

W roku 1312 w położonym nieopodal Człuchowie, krzyżacy rozpoczynają budowę zamku. W odpowiedzi książę Warcisław IV w miejsce grodu postanawia wznieść murowany zamek. Przedsięwzięcie chyba jednak nie zostaje zrealizowane i zamek w Szczecinku budują dopiero jego następcy około roku 1356. Zamek powstał na wyspie o średnicy 70m oddalonej wówczas od brzegu o prawie 60m i połączonej z lądem drewnianym pomostem. Na południowym krańcu wyspy, wzniesiono ceglany gotycki dom na planie prostokąta o wymiarach 13,6×35,5m. Początkowo posiadał jedynie wysoki parter i płytkie piwnice. W drugiej połowie XIV wieku budynek nazywany „domem rycerskim” podwyższono o jedną kondygnację. Niestety, w świetle dzisiejszej wiedzy, nic nie można powiedzieć na temat umocnień obronnych zamku. Po śmierci Warcisława IV w roku 1326 księstwem w imieniu małoletnich synów rządzi jego żona księżna Elżbieta. Po osiągnięciu pełnoletności bracia przez kilka lat wspólnie rządzą ojcowską sukcesją, jednak w roku 1367 dokonują podziału księstwa. W jego wyniku, Szczecinek przypadł wraz z okręgiem najmłodszemu z braci Warcisławowi V. Niewielkie niezależne księstwo szczecineckie przetrwało do jego śmierci w roku 1390.

W drugiej połowie XV wieku książę słupsko-szczecinecki Eryk II rozbudowuje zamek. Zostaje wzniesione skrzydło północne, dzięki czemu powstaje zamknięty murami kurtynowymi dziedziniec o wymiarach 35x40m. Nowy budynek zwany „bramnym” posiada trzy kondygnacje i cylindryczną wieże od wschodu. Wjazd do zamku prowadził od północy przez zwodzony most  przerzucony nad fosą, dzielącą wyspę na dwie części. W latach 1606-10 z inicjatywy księcia Filipa II najstarsze południowe skrzydło zostaje przebudowane w stylu renesansowym. Kolejny książę Ulryk w latach 1618-22 nakazuje rozbiórkę skrzydła bramnego i w tym miejscu wznosi nowy budynek. W wyniku dokonanych w XVII wieku modernizacji, gotycki zamek przekształcony został w renesansową rezydencję bez cech obronnych. W tym okresie, zamek stanowił oprawę wdowią dla żon po zmarłych książętach zachodniopomorskich z dynastii Gryfitów. Rezydowała tu księżna Anna Maria, a po niej księżna Jadwiga Brunszwicka.

Po wygaśnięciu dynastii książąt zachodniopomorskich, zamek w Szczecinku stracił na znaczeniu. Obiekt zaadaptowano na sąd, a w latach 1780-93 działała w nim manufaktura. W roku 1801 zburzono skrzydło północne bramne. Skrzydło południowe było wielokrotnie przebudowywane tracąc cechy stylowe. W latach 60-tych XX wieku przeprowadzono prace konserwatorskie i remontowe w celu urządzenia w zamku schroniska młodzieżowego.

Po obniżeniu w połowie XIX wieku poziomu jeziora Trzesieka o prawie 2,5m, zamkowa wyspa stała się półwyspem. Współcześnie jedynym zachowanym elementem zamku jest jego najstarsze, lecz przebudowane skrzydło południowe. Obecnie jest to prostokątny, dwukondygnacyjny budynek zwieńczony dwuspadowym dachem namiotowym. O jego gotyckiej metryce świadczą dolne partie murów.

W roku 1996 zamek nabył prywatny inwestor z zamiarem urządzenia w nim hotelu z restauracją. Przez 10 lat nie zrealizował jednak tego planu, ograniczając sie jedynie do wymiany dachu i wykonania pewnych prac zabezpieczających. W roku 2007 miasto odkupiło niszczejący zamek i wykorzystując fundusze unijne z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Zachodniopomorskiego na lata 2007-2013 przeprowadziło jego gruntowny remont. W czasie prac skuto tynki z murów, odkrywając średniowieczne zdobienia z tzw. cegły zendrówki. Obecnie obiekt jest siedzibą Centrum Konferencyjnego ZAMEK.