Ufortyfikowany klasztor jasnogórski w Częstochowie

Klasztor ojców paulinów na Jasnej Górze mimo że nie jest zamkiem postanowiłem zamieścić na stronie z powodu jego historii i bastionowych fortyfikacji. Pierwsza wzmianka o Częstochowie pochodzi z roku 1220 i już prawdopodobnie wtedy na wapiennym wzgórzu istniały jakieś umocnienia. Po śmierci Kazimierza Wielkiego w roku 1370 jego następca Ludwik Węgierski oddaje całą ziemię ostrzeszowską i wieluńską w tym Częstochowę w lenno Władysławowi Opolczykowi. Książę w roku 1382 funduje klasztor hojnie uposażając go licznymi nadaniami oraz ofiarowuje cenny obraz Madonny. Nieprzychylna Polsce polityka Opolczyka doprowadziła go do konfliktu z królem Władysławem Jagiełłą. W wyniku zbrojnej interwencji zostaje on pozbawiony lenna a Częstochowa  zostaje włączona do Królestwa Polskiego.

Wybuch wojny trzydziestoletniej i toczące się na terenie leżącego w pobliżu Śląska działania zbrojne spowodowały że przystąpiono do otaczania klasztoru systemem nowoczesnych fortyfikacji bastionowych. Inicjatorem prac był król Zygmunt III Waza a prace kontynuował jego następca Władysław IV. Umocnienia wzniesiono na planie prostokąta z czterema narożnymi bastionami. Całość otaczała sucha fosa  nad którą wiódł most zwodzony. Od roku 1652 w twierdzy stacjonowała stała załoga wojskowa.

18 listopada 1655 pod mury klasztoru dotarły wojska szwedzkie pod dowództwem Burcharda Müllera i przystąpiły do szturmu. Trwające sześć tygodni oblężenie które rozsławił na kartach powieści „Potop” Henryk Sienkiewicz było impulsem do wybuchu ogólnonarodowego powstania przeciw szwedzkiemu najeźdźcy. Od tego momentu jasnogórski klasztor stał się symbolem niepodległej Polski i celem pielgrzymek. Niezwłocznie po zakończeniu działań wojennych przystąpiono do odbudowy umocnień. W tym też okresie główną bramę wzmocniono rawelinem oraz zbudowano budynek arsenału.

Kolejny raz jasnogórska twierdza była teatrem działań wojennych podczas Konfederacji Barskiej. Otoczony szańcami klasztor bezskutecznie próbowały szturmować wojska rosyjskie. Zajęły go dopiero po upadku Konfederacji. W czasie Księstwa Warszawskiego i wojen napoleońskich Francuzi zmodernizowali i odnowili umocnienia doceniając strategiczne położenie Częstochowy. Jednak po klęsce wielkiej armii napoleońskiej w roku 1812 klasztor zostaje zajęty przez Rosjan. Na polecenie cara Aleksandra następuje likwidacja stanowisk i elementów obronnych na wałach otaczających twierdzę. W późniejszych wiekach Jasna Góra już nigdy nie odegrała militarnej roli.

Obecnie klasztor jest jednym z cenniejszych zabytków architektury sakralnej w Polsce oraz miejscem kultu maryjnego. Nadal otaczają go potężne bastiony będące pamiątką jego burzliwych dziejów.