Zamek w Inowłodzu
Zamek w Inowłodzu powstał z inicjatywy króla Kazimierza Wielkiego. Strzegł on Ziemi Łęczyckiej i Małopolski przed Litwinami oraz bronił przeprawy przez rzekę Pilicę. Jako czas powstania zamku przyjmuje się lata 1356-66. Powstał na sztucznie podwyższonym pagórku otoczonym starorzeczem Pilicy i podmokłymi łąkami. Dojazd do niego prowadził od wschodu od strony miasta. Był typowym zamkiem nizinnym wzniesionym na planie prostokąta o wymiarach 49 x 32 x47 x 31 m. Do budowy użyto miejscowego kamienia piaskowca. Pierwotny zamek składał się z murów obwodowych wieży ośmiobocznej wieży czworobocznej oraz domu w kształcie litery L. Całość otaczała szeroka na 20 m. i głęboka na 1,5m fosa. Dzięki specjalnemu przekopowi łączącemu ją z Pilica była stale wypełniona woda. Odległość murów od krawędzi fosy wynosiła średnio 8m
Ośmioboczna wieża inowłodzkiego zamku jest jedynym przykładem wieży w Polsce wzniesionej z łamanego kamienia. Usytuowana w narożniku pł-wsch była lekko wysuniętą przed lico muru północnego i wschodniego. Jej średnica miała 10,5m niestety wskutek zniszczenia trudno określić jej wysokość. Wejście do niej prowadziło jedynie z wschodniego muru obwodowego. Zadaniem wieży była kontrola przeprawy oraz całej doliny i miasta a także obrona wjazdu na zamek. Brama wjazdowa znajdowała się w murze wschodnim około 5m od wieży. Był to przesklepiony otwór o szerokości 2,6 m i wysokości 2m bez żadnych dodatkowych umocnień. Do bramy prowadził drewniany most przerzucony nad otaczającą zamek fosą
We wschodniej części kurtyny południowej znajdowała się wieża na planie prostokąta o wymiarach 8,7 x 10m. Także w jej przypadku trudno ocenić wysokość oraz formę zwieńczenia. Wejście do wieży było możliwe z murów oraz z poziomu dziedzińca. Zabudowę wewnętrzną zamku tworzyły dwa skrzydła zachodnie i północne. Prawdopodobnie były piętrowe z poddaszem kryte dachówka i oba miały po trzy izby. Pomieszczenia przyziemia dostępne były z dziedzińca na piętro prowadziły drewniane schody i ganek. Główne komnaty mieszkalne znajdowały się w skrzydle zachodnim o czym może świadczyć umiejscowiona w narożniku płd-zach kuchnia. Skrzydło północne miało zapewne charakter gospodarczy.
Około roku 1387 Inowłódz wraz z zamkiem prawdopodobnie jako zastaw stał się własnością rodu Nowodworskich. Jednak ze względu na pogorszenie się stosunków z księciem mazowieckim Siemowitem IV król Władysław Jagiełło podejmuje starania o odzyskanie zamku. 13 stycznia 1393 dochodzi do wymiany w wyniku której Inowłodz ponownie staje się własnością królewską. Prawdopodobnie po tej dacie ma miejsce pierwsza rozbudowa zamku. Wzniesione zostaje skrzydło południowe pomiędzy wieżą południową a skrzydłem zachodnim. Równocześnie powstaje mur z otworem wejściowym rozdzielający zamkowy dziedziniec na cześć zachodnia mieszkalną i wschodnią gospodarczą. Kolejny budynek powstaje w narożniku płd-wsch. W wyniku tych prac znacznie zwiększa się kosztem dziedzińca powierzchnia użytkowa zamku.
Pod koniec panowania Władysława Jagiełły powstaje kasztelania inowłodzka a jej pierwszym kasztelanem zostaje zaufany dworzanin króla Piotr ze Strykowa. W roku 1515 dobra inowłodzie wykupuje ród Drzewickich. Nowi właściciele dokonują przebudowy zamku w latach 1521-26. Do podjęcia prac przyczynił się mający miejsce kilka lat wcześniej groźny pożar który strawił miasto i zamek. Najważniejszą zmianą w funkcjonowaniu obiektu było zamurowanie bramy w murze wschodnim i przeniesienie wjazdu do przebudowanej wieży południowej. W dawnym przyziemiu wieży powstała piwnica gdzie chowała się przeciwwaga mostu zwodzonego. Przejazd o szerokości 2,5 m umieszczono w wyższej kondygnacji. Likwidacji uległo skrzydło północne a powstały w ten sposób dziedziniec wybrukowano. Poziom nowego dziedzińca był 3,5 m wyżej od pierwotnego. Spowodowało to że dawne pomieszczenia przyziemia stały się piwnicami. Prawdopodobnie podwyższone zostały mury obwodowe oraz nadbudowane obie wieże. Po likwidacji starej bramy powstało skrzydło wschodnie.
Około roku 1562 zamek został zniszczony przez kolejny pożar. Pozostający dalej w rękach Drzewickich zostaje przez nich wyremontowany. Podczas prac dokonano niewielkich zmian w skrzydłach. Likwidacji uległa cześć piwnic a w skrzydle wschodnim powstała latryna. Rozbudowane zostało przedbramie a trzy naroża murów obwodowych wzmocniono skarpami. Kolejna przebudowa zamku została dokonana w połowie XVII wieku przez nowego kasztelana inowłodzkiego Jana Olbrachta Lipskiego. Prowadzone na dużą skale prace zostały przerwane przez „potop” szwedzki. Przechodzący kilkukrotnie z rąk do rąk inowłodzki zamek uległ poważnemu zniszczeniu. Dodatkowo wycofujący się Szwedzi wysadzili w powietrze płd-wsch narożnik murów. Od tego momentu przez prawie 200 lat obiekt powoli popada w ruinę.
Pod koniec XIX wieku łódzki przemysłowiec Antoni Urbanowski zaczyna wywozić z zamkowych ruin kamień i umacnia nim brzeg Pilicy planując tam jakąś inwestycję. Prace te zostają wstrzymane w roku 1896 na wskutek interwencji miejscowego aptekarza Wyrzykowskiego. Podobno jeszcze wtedy widoczne były fragmentu dachu pokrytego dachówką i kamieniarka okienna. Pomimo oficjalnego zakazu rozbiórki ruiny nadał były miejscem pozyskiwania kamienia. Działania te doprowadziły do całkowitego zniszczenia kazimierzowskiej warowni. Gdy w roku 1949 przystąpiono do pierwszych prac mających przybliżyć historię zamku na jego miejscu był jedynie porośnięty trawą pagórek. W wyniku prowadzonych wiele lat prac odsłonięto relikty murów. Przy pomocy tego samego kamienia z którego został zbudowany nadano obiektowi formę trwałej ruiny.
